Studio Rusland en de Colombiaanse supporters
De klachten
Letterlijk zegt ‘de bank’ in de avonduitzending van Studio Rusland – als men de enorm enthousiaste Colombiaanse supportersschare bespreekt – dat er “een gele zee door het stadion” trekt en men vraagt zich af hoe dat kan want “Colombia is nou niet bepaald een rijk land”. “Je vraagt je werkelijk af hoe ze dat doen, het kan ook zo zijn dat ze jarenlang gespaard hebben.” Het gesprekje sluit af met de opmerking van één van de commentatoren, refererend aan een beruchte drugsbaron: “Je weet het hè, Escobar heeft overal geld en cocaïne begraven, misschien zijn er mensen die in de tuin zo'n kistje met geld en cocaïne hebben,” waarna er gelachen wordt.
De ombudsman van de Nederlandse publieke omroepen krijgt zelden klachten in een andere taal dan het Nederlands, maar ditmaal komen ook klachten in Spaans, Engels en Duits binnen. Op social media en via onderlinge contacten worden de uitspraken ver- en hertaald. Ze zijn beledigend en stigmatiserend, ze getuigen van onkunde en “lack of professionalism”. Tientallen klagers vragen aan de ombudsman en de NOS-afdeling die publieksreacties behandelt, om excuses van de commentatoren. In de loop van maandag 25 juni duikt een fragment op in de Colombiaanse pers en neemt het aantal klachten verder toe.
Reactie NOS Sport
De redactie van NOS Sport realiseert zich dat hier een uitleg op zijn plaats is en laat via NOS Publieksreacties weten:
In de uitzending van Studio Rusland van zondag 24 juni was er na de prachtige wedstrijd Polen - Colombia, onder meer aandacht voor de enorme hoeveelheid Colombiaanse fans in het stadion in Ekaterinburg. Er werd met respect en bewondering gesproken over hun massale aanwezigheid en hun passie. Vervolgens viel de naam Escobar en volgde er een verzonnen uitleg over de financiering van de supportersreizen.
Een grapje. Niets meer en niets minder.
Uiteraard zonder de bedoeling om wie dan ook te kwetsen.
Als dat toch gebeurd is, is dat jammer.
Bij ons overheerste de bewondering voor het Colombiaanse elftal en hun fans.
Moet een grapje kunnen?
De ombudsman is blij dat de redactie snel gereageerd heeft. Maar had graag gezien dat er ook nog in de volgende uitzending van Studio Rusland op de fout gevallen grap was ingegaan. Het had met een simpel maar welgemeend “het spijt ons” in de uitzending extra uitgelegd kunnen worden.
Waarom die angst voor de verontschuldiging? Omdat je dan bij iedere enigszins scherpe of satirische opmerking rekening moet houden met een mogelijk beledigde klagende kijker? Een programma als Studio Rusland is een live programma dat vele uren beslaat. De gasten analyseren, verklaren en bespreken zonder autocue of uitgeschreven tekst. Spontaniteit en gevatheid zijn integrale onderdelen van het programma. Soms zoekt het de grens op, dan weer valt er een grap. Moet, gezien de aard van het programma, de kijker niet kunnen inschatten hoe iets bedoeld wordt? Ja, maar ook bij de commentatoren van Studio Rusland zal het verschil tussen een geslaagde en een mislukte grap duidelijk zijn, want wereldvreemd is men niet op ‘die bank’. En dan kan je maar beter direct (of zo snel mogelijk na afloop) verduidelijken en verontschuldigen. Anders ga je de wereld over. Niet om je bewondering voor de gele zee van voetbalfans, maar als “una ofensa en Holandés” (wat volgens de vertaalapp zoveel betekent als: ‘een overtreding in het Nederlands’).